Οι απελάσεις προσφύγων και μεταναστών από την Ελλάδα προς την Τουρκία πρέπει να σταματήσουν άμεσα και τα άτομα που επιθυμούν να αιτηθούν άσυλο δεν πρέπει να τίθενται υπό κράτηση, τόνισαν σήμερα η Oxfam, το Νορβηγικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες και το «αλληλεγγύη-SolidarityNow».

Οι ανθρωπιστικές οργανώσεις προειδοποιούν ότι οι πρόσφυγες μπορεί να επαναπροωθηθούν στην Τουρκία χωρίς προηγουμένως να έχουν παραστεί σε σωστή διαδικασία ακρόασης ασύλου ή χωρίς να έχουν ενημερωθεί σχετικά με τα νόμιμα δικαιώματά τους. Οι αναγκαστικές επιστροφές προς την Τουρκία ξεκίνησαν πάλι μετά από μία παύση που σημειώθηκε την περασμένη εβδομάδα.

Περισσότεροι από 6.300 πρόσφυγες και μετανάστες έφθασαν στα ελληνικά νησιά από όταν τέθηκε σε ισχύ η συμφωνία ΕΕ–Τουρκίας, στις 20 Μαρτίου 2016, και κρατούνται αυθαίρετα σε κέντρα κράτησης. Η πλειοψηφία αυτών των νέων αφίξεων έχει υποβάλει αίτηση για άσυλο. Παρά το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στις 4 Απριλίου, δήλωσε ότι η Ελλάδα απέστειλε στα νησιά 1.500 άτομα, ειδικευμένα στην εξέταση αιτημάτων ασύλου αλλά και αστυνομικές δυνάμεις, δεν υπάρχει ωστόσο καμία επιτόπια απόδειξη που να αποδεικνύει κάτι ανάλογο.

Η ελληνική Υπηρεσία Ασύλου παραμένει με σοβαρές ελλείψεις προσωπικού, καθώς δεν διαθέτει στο νησί παρά ελάχιστους υπαλλήλους και ειδικό προσωπικό για να διαχειριστεί περιστατικά ενώ αγωνίζεται να αντιμετωπίσει τα αιτήματα ασύλου. Εάν δεν διασφαλιστεί το απαιτούμενο προσωπικό για το οποίο έχουν υπάρξει δεσμεύσεις, η ποιότητα της διαδικασίας ασύλου θα υπονομευτεί σε μεγάλο βαθμό.

Η πίεση εντείνεται με τα νέα «επείγοντα μέτρα» που ενέκρινε με νόμο η ελληνική κυβέρνηση στις 3 Απριλίου, και τα οποία περιλαμβάνουν μια ταχεία «fast track» προφορική ακρόαση του αιτούντα άσυλο για να προσδιοριστεί η επιλεξιμότητά του. Με βάση τις νέες διαδικασίες που ορίζονται, οι ελληνικές αρχές για το άσυλο θα πρέπει να προβούν σε πολύπλοκες εξετάσεις ασύλου, συμπεριλαμβανομένων αποφάσεων σχετικά με το εάν η Τουρκία είναι ή δεν είναι μια ασφαλής χώρα για επαναπροώθηση. Οι πολύπλοκες αυτές διαδικασίες που καθορίζουν το μέλλον ενός ατόμου λαμβάνονται σε μία μόνο μέρα.

Η Farah Karimi, Εκτελεστική Διευθύντρια της Oxfam, δήλωσε: «Χιλιάδες άνθρωποι κρατούνται σε άθλια κέντρα κράτησης στην Ευρώπη. Είναι ντροπή για την ΕΕ να έχει θέσει ως προτεραιότητα τις κρατήσεις και τις απελάσεις έναντι των δικαιωμάτων των ανθρώπων για ασφάλεια και αξιοπρέπεια. Η συμφωνία για τις επαναπροωθήσεις έγινε σε βάρος εγκλωβισμένων και ταλαιπωρημένων ανθρώπων».

Ακόμη και με την υποστήριξη αυτού του υποσχόμενου επιπλέον προσωπικού, θα χρειαστούν εβδομάδες για την επεξεργασία των αιτήσεων ασύλου που έχουν υποβληθεί από περισσότερους από 6.300 ανθρώπους, οι οποίοι κρατούνται σήμερα σε υπερπλήρη κέντρα κράτησης στα ελληνικά νησιά.

Ο Γενικός Γραμματέας του Νορβηγικού Συμβουλίου Προσφύγων, Jan Egeland τόνισε: «Είναι συγκλονιστικό να βλέπουμε πόσο άσχημα μεταχειρίζεται η Ευρώπη τους άντρες, τις γυναίκες και τα παιδιά που καταφεύγουν στην ήπειρό μας για να προστατευθούν από τον πόλεμο και τις διώξεις. Οι αιτούντες άσυλο κρατούνται με μετανάστες σε υπερπλήρη κέντρα κράτησης και στερούνται την αξιοπρέπεια και τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα τους. Οι απαράδεκτες συνθήκες θέτουν τα άτομα αυτά σε κίνδυνο. Οι Ευρωπαίοι πολιτικοί κρατούν το κλειδί αυτής της κρίσης και γι’ αυτό πρέπει να προχωρήσουν άμεσα στο άνοιγμα των κέντρων».
Οι οργανώσεις παροχής βοήθειας υποστηρίζουν ότι οι συνθήκες διαβίωσης στα κέντρα κράτησης επιδεινώνονται ραγδαία, με πολλούς ανθρώπους να κοιμούνται σε ανοιχτούς χώρους ή σε κατάμεστα καταφύγια.

Ο Γενικός Διευθυντής του αλληλεγγύη-SolidarityNow, Επαμεινώνδας Φαρμάκης σημείωσε: «Δεν μπορεί πια η Ευρώπη να κλείνει τα μάτια σε αυτή την απάνθρωπη κατάσταση όπου οι άνθρωποι εξακολουθούν να ρισκάρουν τις ζωές τους. Πρέπει να διασφαλιστεί η διαβίωση σε ανοιχτές και ασφαλείς δομές για όσο διάστημα οι πληθυσμοί αυτοί παραμείνουν στη χώρα. Προέχει ωστόσο να σταματήσουν άμεσα οι επαναπροωθήσεις στην Τουρκία και να υπάρξουν τα εχέγγυα ώστε οι άνθρωποι να μπορούν να ασκήσουν το βασικό δικαίωμά τους, αυτό της αίτησης ασύλου».

Σημειώνεται ότι εξακολουθεί να μην υπάρχει συστηματική ταυτοποίηση των ευάλωτων ατόμων ενώ οι οργανώσεις παροχής βοήθειας καταγράφουν τη συνεχιζόμενη κράτηση παιδιών, εγκύων γυναικών, ατόμων με ειδικές ανάγκες καθώς και ατόμων που χρήζουν ιατρικής υποστήριξης. Στη Λέσβο και τη Χίο, Πακιστανοί που αντιλήφθηκαν ότι υφίστανται διακρίσεις σε βάρος τους, απείλησαν με αυτοκτονία.

Παράλληλα, υπάρχει αυξανόμενη ανασφάλεια, ως αποτέλεσμα της απογοήτευσης και των εντάσεων. Έχουν ήδη καταγραφεί περιστατικά βίας κατά τη διάρκεια της νύχτας ενώ ειδικά οι γυναίκες είναι εξαιρετικά ευάλωτες σε αυτές τις συνθήκες.

Οι οργανώσεις παροχής βοήθειας καλούν την Ευρώπη να:
– Σταματήσει άμεσα όλες τις επαναπροωθήσεις από την Ελλάδα προς την Τουρκία
– Ανοίξει άμεσα όλα τα κέντρα στα οποία οι άνθρωποι έχουν εκφράσει την πρόθεσή τους να ζητήσουν άσυλο
– Βελτιώσει άμεσα τις συνθήκες διαβίωσης και υγιεινής αλλά και να διασφαλίσει ένα περιβάλλον προστασίας για όλους τους πληθυσμούς σε κλειστές δομές
– Διατηρήσει την ακεραιότητα της διαδικασίας αίτησης ασύλου και να εξασφαλίσει ότι οι άνθρωποι έχουν πρόσβαση σε νομική βοήθεια ως επείγουσα προτεραιότητα
– Αυξήσει τον αριθμό του προσωπικού που εργάζεται στην ελληνική Υπηρεσία Ασύλου στα νησιά προκειμένου να επεξεργαστούν τις αιτήσεις αυτές και να διασφαλίσει ότι οι άνθρωποι έχουν πρόσβαση στο δικαίωμά τους να αιτηθούν άσυλο, πριν εκδοθεί οποιαδήποτε εντολή απέλασής τους.
– Θέσει ένα τέλος στις αυθαίρετες συλλήψεις και κρατήσεις. Η αυξανόμενη χρήση της κράτησης ως μέτρο περιορισμού της ελεύθερης μετακίνησης των αιτούντων άσυλο στη λογική της παράνομης εισόδου τους,