«Θα προτιμούσα να μην αποκαλύψω τα πραγματικά μου στοιχεία» μας λέει ο Ν., ο οποίος κάθεται σε μια κίτρινη πολυθρόνα κρατώντας σφιχτά τα χέρια του. Ο Ν. είναι αρκετά συνεσταλμένος. Αν και είναι 27 χρονών, μοιάζει πολύ πιο ώριμος από την ηλικία του. Η ξενιτιά και ό,τι αυτό συνεπάγεται σε μεγαλώνει απότομα και αυτό φαίνεται στα πρόσωπα των ανθρώπων που την έχουν βιώσει. Ο Ν. κατάγεται από την Αιθιοπία και συγκεκριμένα από την Αντίς Αμπέμπα. Στη Θεσσαλονίκη ζει τους τελευταίους 5 μήνες και είναι ωφελούμενος του Safe Refugee, του εξειδικευμένου προγράμματος βοήθειας του SolidarityNow για τους ΛΟΑΤΙ πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο.

Αντίς Αμπέμπα, στην επίσημη γλώσσα της χώρας, τα αμχαρικά, σημαίνει «νέο λουλούδι». Παρά τη φρεσκάδα του ονόματος, η πόλη, -όπως και όλη η χώρα- παραμένει βαθιά συντηρητική σε ό,τι έχει να κάνει με τα δικαιώματα της ΛΟΑΤΙ κοινότητας. Σύμφωνα με το άρθρο 629 του ποινικού κώδικα, η σεξουαλική δραστηριότητα ανδρών και γυναικών με άτομα του ίδιου φύλου θεωρείται παράνομη και αξιόποινη, και τιμωρείται με φυλάκιση που μπορεί να φτάσει τα 15 χρόνια. Κι αυτό γιατί, η ομοφυλοφιλία μπορεί να οδηγήσει κάποιον σε αυτοκτονία για λόγους «ντροπής». Γι’ αυτό και ο Ν. δηλώνει χωρίς δεύτερη σκέψη. -«Τώρα αισθάνομαι ασφαλής. Όταν ήμουν στη Χίο και στην Τουρκία δε μπορούσα να φανταστώ ότι θα είχα αυτή τη ζωή».

Ο Ν. μέχρι πρόσφατα δούλευε σε διάφορες τοπικές ΜΚΟ που υποστήριζαν ευάλωτες κοινωνικές ομάδες (κυρίως παιδιά και γυναίκες). Φαινομενικά όλα πήγαιναν πολύ καλά στη ζωή του όταν ζούσε στη χώρα του. Έκανε μια δουλειά που αγαπούσε, είχε αρκετά χρήματα, είχε καλούς φίλους και με την οικογένεια του δεν είχε κανένα πρόβλημα. Μάλιστα, στα άμεσα σχέδια του ήταν να συνεχίσει τις σπουδές του, κάνοντας ένα μεταπτυχιακό στην ψυχολογία. Επί της ουσίας όμως, ο Ν. ήταν αναγκασμένος να ζει διπλή ζωή, καθώς κρατούσε το σεξουαλικό του προσανατολισμό κρυφό. Όλα άρχισαν να αλλάζουν, όταν για πρώτη φορά ήρθε αντιμέτωπος με τις αστυνομικές αρχές.

Οποιαδήποτε ένδειξη οικειότητας μεταξύ ανθρώπων του ίδιου φύλου, από το πιάσιμο των χεριών μέχρι και το πέρασμα των χεριών γύρω από τους ώμους στην Αιθιοπία, μπορεί να έχει μια διαφορετική και μερικές φορές επικίνδυνη ερμηνεία από τον κοινωνικό περίγυρο και την αστυνομία. Πολλοί νέοι στην Αιθιοπία βρίσκουν «καταφύγιο» στο διαδίκτυο όπου μέσα από διάφορες ιστοσελίδες γνωρίζουν άτομα ή κάνουν γνωριμίες.

Έτσι και ο Ν, που για κάποιο διάστημα επικοινωνούσε με έναν συμπατριώτη του, τον οποίο τον είχε γνωρίσει μέσα από ένα site γνωριμιών. Ο συγκεκριμένος ζούσε στο εξωτερικό, αλλά θα επισκεπτόταν την Αντίς Αμπέμπα. Οι δυο τους συναντήθηκαν, περνώντας αρκετό χρόνο μαζί. Όταν πήγαν στο ξενοδοχείο, η ιδιωτική ασφάλεια συνέλαβε τον Ν., ενώ άφησε ελεύθερο τον φίλο του και πελάτη τους. Ο Ν. οδηγήθηκε στο αστυνομικό τμήμα, όπου κρατήθηκε για μια μέρα και μετά αφέθηκε ελεύθερος. «Ήταν αηδιαστικά. Ήταν πολύ δυσάρεστη εμπειρία για εμένα» μας λέει ο Ν. και σφίγγει τα χέρια του στην πολυθρόνα. Ακολούθησε μια δίκη όπου βρέθηκε κατηγορούμενος για ομοφυλοφιλία, αλλά λόγω έλλειψης αποδεικτικών στοιχείων, αθωώθηκε. Η παραπομπή στο δικαστήριο τον τρόμαξε. «Στη χώρα μου το να είσαι ομοφυλόφιλος είναι πολύ κακό, είναι σα να είσαι ο διάβολος. Δεν ήθελα να μείνω άλλο στην Αντίς Αμπέμπα. Το επόμενο στάδιο θα ήταν να με βάλουν στη φυλακή», επισημαίνει ο Ν. Την τελική απόφαση για να φύγει την πήρε όταν ένα βράδυ του τηλεφώνησε ένας από τους αδερφούς του, ο οποίος τον απείλησε λέγοντάς του, ότι θα τον σκοτώσει αν πράγματι είναι ομοφυλόφιλος. «Δεν ήθελα η οικογένειά μου, ο πατέρας μου και η μητέρα μου να μάθουν την αλήθεια. Τότε ήταν που αποφάσισα ότι θέλω να ζήσω!» μας λέει ο Ν.

Πώς άλλωστε να θέλει να παραμείνει σε μια χώρα όπου το 2014 ο Πατριάρχης της Αιθιοπικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, Abune Mathias, καταδίκασε την ομοφυλοφιλία με διάγγελμα του στο λαό, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι «θα ήθελα να επιβεβαιώσω σε όλους τους Αιθίοπες, ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία της Αιθιοπίας θα πολεμήσει σθεναρά αυτή τη μεγάλη αμαρτία μέχρι το τέλος». Σύμφωνα με την έκθεση «Star-Sponsored Homophobia», μια παγκόσμια έρευνα των νόμων περί σεξουαλικού προσανατολισμού, που εκπόνησε η ILGA (Διεθνής Ένωση Λεσβιών, Gay, Αμφισεξουαλικών, Τρανς και Intersex) και δημοσιεύθηκε τον Μάιο που μας πέρασε, 32 Αφρικανικές χώρες έχουν προχωρήσει σε ποινικοποίηση της ομοφυλοφιλίας.

Ο Ν. έφυγε από την Αιθιοπία τον Ιανουάριο του 2017. Με τη βοήθεια διακινητών, πέρασε στο γειτονικό Σουδάν. Μαζί με άλλους Αφρικανούς, τον είχαν στοιβάξει σε ένα άγνωστο μέρος, όπου μια φορά την ημέρα τους έδιναν φαγητό και νερό. Για ένα μήνα δεν ήξερε αν ήταν μέρα ή νύχτα. Τελικά, του έδωσαν ένα πλαστό διαβατήριο και ένα αεροπορικό εισιτήριο για την Κωνσταντινούπολη, λέγοντάς του ότι κάποιος θα τον περιμένει στο αεροδρόμιο όταν θα φτάσει εκεί. Κι έτσι έγινε. Τον οδήγησε έξω από το αεροδρόμιο και του είπε ότι θα επιστρέψει, αλλά δεν επέστρεψε ποτέ. Μη ξέροντας πού να πάει και τι να κάνει, περιπλανήθηκε στην πόλη. Αργά τη νύχτα περνώντας από ένα δρόμο άκουσε δυο ανθρώπους, μια γυναίκα και έναν άνδρα, να μιλάνε τη γλώσσα του. Τους πλησίασε και ζήτησε τη βοήθειά τους. Οι δυο συμπατριώτες του, τον φιλοξένησαν σπίτι τους για 15 μέρες και τον συμβούλεψαν ότι είναι καλύτερο να φύγει από την Τουρκία. Μάλιστα, του έδωσαν 500 δολάρια για να πληρώσει τους διακινητές που θα τον οδηγούσαν στην Ελλάδα. Αποπειράθηκε δυο φορές να περάσει τα σύνορα. Την πρώτη φορά η Τουρκική αστυνομία τον συνέλαβε, βάζοντάς τον στη φυλακή για 10 μέρες. Τη δεύτερη όμως τα κατάφερε και έφτασε στη Χίο. Στη Χίο τα πράγματα ήταν αρκετά δύσκολα καθώς δεν αισθανόταν ασφαλής και ήταν αναγκασμένος να κρύβει τον σεξουαλικό του προσανατολισμό .

Στο SolidarityNow και στο πρόγραμμα Safe Refugee που υλοποιείται με την υποστήριξη της UNHCR εντάχθηκε πριν 5 μήνες. Η ζωή του αυτούς τους μήνες άλλαξε ριζικά και προς το καλύτερο. «Τώρα αισθάνομαι ασφαλής. Αισθάνομαι ελεύθερος. Κανένας δε με κατακρίνει επειδή είμαι gay» μας εξομολογείται ο Ν. Τον ρωτάμε αν έχει αφήσει πίσω του όλες τις δύσκολες στιγμές που έχει ζήσει. «Είναι δύσκολο να διαγράψεις το παρελθόν, επειδή όλα αυτά συνέβησαν στη ζωή μου. Δεν παίρνεις εύκολα την απόφαση να αφήσεις την πατρίδα σου. Όταν ζεις εκεί, έχεις σχεδόν τα πάντα, την οικογένειά σου, τους φίλους σου, τη δουλειά σου…, Όταν όμως φύγεις, χάνεις τα πάντα για μεγάλο χρονικό διάστημα, καθώς δε ξέρεις πότε θα επιστρέψεις. Είναι δύσκολο να τα ξεχάσεις όλα αυτά, αλλά σε κάποιο βαθμό προτιμώ να είμαι εδώ, επειδή εδώ έχω δικαιώματα, καθώς ζω σε μια ανοικτή κοινωνία. Έσωσα τη ζωή μου, αλλά τα συναισθήματα μου είναι ανάμεικτα. Την ίδια στιγμή αισθάνομαι δυστυχής επειδή έφυγα, αλλά και ευτυχής για τη νέα μου ζωή» μας λέει ο Ν. ο οποίος ενώ πριν μερικούς μήνες ήθελε να φύγει από την Ελλάδα, πλέον ονειρεύεται ένα μέλλον εδώ. Μάλιστα, έχει αποκτήσει 6 καλούς Έλληνες φίλους, οι οποίοι όλο αυτό το διάστημα τού έχουν σταθεί σε κάθε δύσκολή του στιγμή. Επίσης, στις άμεσες προτεραιότητές του είναι να μάθει ελληνικά, να συνεχίσει τις σπουδές του στη Ψυχολογία και να βρει δουλειά σε μια ΜΚΟ.

«Καμιά φορά όσοι έρχονται εδώ προσδοκούν πράγματα, που δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα. Θα ήταν πολύ χρήσιμο άνθρωποι σαν και εμένα να έχουν μια καλύτερη ενημέρωση για το τί θα αντιμετωπίσουν στη χώρα που θέλουν να πάνε. Νομίζω πως θα ήταν χρήσιμο, όσοι έχουμε περάσει από αυτή τη διαδικασία, να μπορούμε με κάποιον τρόπο να μοιραζόμαστε τις εμπειρίες μας» τονίζει ο Ν.

*Ο Ν. διαμένει σε δομή της οργάνωσης στο πλαίσιο του προγράμματος ‘Safe Refugee| Ασφαλής Πρόσφυγας’ που υλοποιεί το SolidarityNow και το οποίο αποτελεί μέρος του προγράμματος Έκτακτης Ανάγκης Υποστήριξης για την Ένταξη & τη Στέγαση, ESTIA, της Ύπατης Αρμοστείας του Ο.Η.Ε. για τους Πρόσφυγες και χρηματοδοτείται από την Υπηρεσία Ανθρωπιστικής Βοήθειας και Πολιτικής Προστασίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ECHO).

** Μέσω του προγράμματος Safe Refugee | Ασφαλής Πρόσφυγας, το SolidarityNow παρέχει στέγαση σε ΛΟΑΤΙ πρόσφυγες, σε ανεξάρτητα διαμερίσματα σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Όσοι και όσες συμμετέχουν στο πρόγραμμα λαμβάνουν δωρεάν υπηρεσίες ψυχοκοινωνικής υποστήριξης, νομικής συμβουλευτικής, συμμετέχουν σε εκπαιδευτικές και ψυχαγωγικές δραστηριότητες και είναι μέλη ενός ευρύτερου δικτύου υποστήριξης που στοχεύει στη βελτίωση των συνθηκών ζωή τους και στην υποστήριξή τους κατά τη διάρκεια διαμονής τους στην Ελλάδα.