«Οι θεσμοί θέτουν τα όρια»
Λευτέρης Παπαγιαννάκης, Επικεφαλής Συνηγορίας του SolidarityNow
ΤΑ ΝΕΑ, 12/9/2020
Μετά από πεντέμισι χρόνια διαδικασίας, η δίκη της Χρυσής Αυγής φτάνει στο τέλος της καθώς η Πρόεδρος του δικαστηρίου ανακοίνωσε ότι στις 7 Οκτωβρίου 2020 θα εκδοθεί η απόφαση.
Ένα από τα ερωτήματα που προκύπτει είναι εάν το τέλος αυτής της διαδικασίας σημαίνει και το τέλος της Χρυσής Αυγής. Υπάρχουν αρκετά δεδομένα για να δοθεί απάντηση, με πρώτο το γεγονός ότι η Χρυσή Αυγή δε βρίσκεται στην ελληνική βουλή μετά από 7 χρόνια, αφού στις εκλογές του 2019 δεν πέρασε το 3%. Πρέπει να προσθέσουμε σε αυτό τις αποχωρήσεις στελεχών της (Κασιδιάρης, Λαγός, Μίχος κ.ά.), οι οποίοι είτε δημιούργησαν νέους σχηματισμούς είτε προσχώρησαν σε άλλα κόμματα. Το κόμμα της Χρυσής Αυγής και ο μηχανισμός της είναι υπό διάλυση, σχεδόν το σύνολο των γραφείων έχουν κλείσει και κατά τη διάρκεια της δίκης πολλά στελέχη την αποκήρυξαν, με σκοπό να αποφύγουν την τιμωρία. Το κόμμα που εμφανίστηκε στην Βουλή το 2012 δεν υφίσταται πλέον το 2020 και ο εγκληματικός της χαρακτήρας έχει, κατά την γνώμη μου, γίνει αντιληπτός και μέσα από την διαδικασία της δίκης.
Παρόλα αυτά η Χρυσή Αυγή δεν είναι το μόνο μόρφωμα το οποίο εκφράζει ακροδεξιές, φασιστικές και ναζιστικές ιδέες, αφού τα τελευταία χρόνια έχουν εμφανιστεί και άλλες εξτρεμιστικές οργανώσεις όπως το Combat18 και η Κρυπτεία, μέλη των οποίων συνελήφθησαν από την αστυνομία.
Η ολοκλήρωση της δίκης δεν σημαίνει ότι τελειώσαμε με την ακροδεξιά στην Ελλάδα, παρόλο που έχει συμβάλει σημαντικά στην ανάδειξη του εγκληματικού χαρακτήρα της, καθώς η ρητορική που σχετικοποιεί τον ρατσιστικό λόγο και αντίστοιχες συμπεριφορές είναι ορατή, ενώ το πολιτικό σύστημα, όπως και πριν, σε μια λογική «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα» ανέχεται και υιοθετεί ακραίες εκφράσεις και πρακτικές με στόχο ένα πρόσκαιρο πολιτικό κέρδος. Η διαχείριση του προσφυγικού αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα όπου ο ρατσιστικός θεσμικός λόγος είναι καθημερινός και δυστυχώς χωρίς αντίστοιχη θεσμική αντίδραση.
Φαίνεται λοιπόν ότι τα παθήματα του παρελθόντος συνεχίζουν να μην αποτελούν οδηγό για το μέλλον, αφού αυτή ακριβώς η ανοχή έφερε και διατήρησε τη Χρυσή Αυγή στην Βουλή. Δεν μπορούμε και δεν πρέπει να ξεχάσουμε ότι το πολιτικό σύστημα και οι θεσμικοί παράγοντες έκαναν «παιχνίδι» με την εγκληματική οργάνωση. Ο γενικός γραμματέας της κυβέρνησης Σαμαρά συνομιλούσε με υπόδικο βουλευτή της Χρυσής Αυγής, η Πρόεδρος της Βουλής αμφισβήτησε τη νομιμότητα αποφάσεων του κοινοβουλίου επειδή δεν συμμετείχαν στις ψηφοφορίες φυλακισμένοι χρυσαυγίτες τους οποίους ο εισαγγελέας δεν άφησε να πάνε στην βουλή, κυβερνητικοί βουλευτές πήγαν ταξίδι στο Καστελόριζο μαζί με χρυσαυγίτες, η ανοχή και η αδράνεια της αστυνομίας απέναντι σε ρατσιστικά φαινόμενα κ.ά.
Έχει ειπωθεί πολλές φορές αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το τέρας που χαϊδεύεις κάποια στιγμή θα σου επιτεθεί. Ιστορικά αυτό έχει επαναληφθεί και οι συνέπειες είναι πάντα καταστροφικές για την κοινωνία.
Εντέλει η ολοκλήρωση της δίκης δεν σημαίνει το τέλος της ακροδεξιάς, αφού είναι η συμπεριφορά του πολιτικού, κοινωνικού και οικονομικού συστήματος που την συντηρεί και τη χρησιμοποιεί κοντόφθαλμα και οπορτουνιστικά.
Καλό είναι να θυμόμαστε ότι η δημοκρατία είχε και έχει όρια τα οποία «βάζουν» οι θεσμοί της, συνταγματικά, νομοθετικά και δικαστικά.