Η απόφαση της κυβέρνησης για επίταξη χώρων στα νησιά είναι το αποτέλεσμα της αδιέξοδης πολιτικής που ακολούθησε η Νέα Δημοκρατία, ήδη από την προεκλογική περίοδο. Η κατάργηση του υπουργείου Μεταναστευτικής πολιτικής ως συμβολική πράξη αλλαγής πολιτικής, η αλλαγή του αφηγήματος και η επιμονή στην ύπαρξη μεταναστευτικού και όχι προσφυγικού ζητήματος, η σύνδεση της μετανάστευσης μόνο με την ασφάλεια και η ανυπαρξία αναφορών στην ένταξη, μεταξύ άλλων, οδήγησαν σε αυτό το αδιέξοδο.
Υπάρχει μια διάχυτη εντύπωση ότι εφόσον επιταχυνθούν οι διαδικασίες ασύλου και κάνουμε πιο σκληρούς τους κανόνες το “πρόβλημα” θα εξαφανιστεί και όλα θα επιστρέψουν σε μια “κανονικότητα”, την οποία η προηγούμενη κυβέρνηση δεν ήθελε. Δυστυχώς για αυτούς που πιστεύουν ακόμα ότι έχουμε ένα “πρόβλημα” και άρα υπάρχει λύση η πραγματικότητα υπήρξε αμείλικτη.
Δεν στέκει δηλαδή η θέση του πρωθυπουργού ότι διόρθωσε γρήγορα το λάθος που έγινε με την κατάργηση του υπουργείου και ότι εάν ήξερε τότε αυτά που ήξερε τώρα δεν θα το έκανε.
Το επιτελικό κράτος παρουσιάστηκε ως μια από τις σημαντικότερες πολιτικές παρεμβάσεις της κυβέρνησης. Μπορούμε να υποθέσουμε ότι αυτό απαίτησε κάποιους μήνες προετοιμασίας και επομένως η κατάργηση του υπουργείου ήταν το αποτέλεσμα σχεδιασμού, μια συνειδητή πολιτική επιλογή. Άρα έξι μήνες μετά να μιλάμε για ταχύτατη διόρθωση του λάθους ακούγεται τουλάχιστον οξύμωρο, ειδικά εάν λάβουμε υπόψη μας ότι η διαδικασία αυτή θα επιφέρει και άλλη καθυστέρηση.
Δυστυχώς η έλλειψη πολιτικού σχεδίου για το προσφυγικό οδηγεί την κυβέρνηση στην λήψη ακραίων μέτρων τα οποία “κόβουν” τις γέφυρες επικοινωνίες και βάζουν τις τοπικές κοινωνίες απέναντι. Πιθανότατα ελπίζει ότι θα υπάρξει και θετική ανταπόκριση από κάποιους, πχ οι κάτοικοι της Μόριας, γεγονός που θα εξισορροπήσει την κατάσταση.
Φοβάμαι ότι αυτό είναι πολύ κοντόφθαλμο γιατί ο σχεδιασμός βασίζεται σε ανύπαρκτες παραδοχές, τουλάχιστον εάν τηρηθούν τα στοιχειώδη διαδικαστικά.
Πρέπει να επαναλάβουμε ότι χρειάζεται ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για την υποδοχή, την φιλοξενία και την ένταξη των προσφύγων, με την συνεργασία της τοπικής αυτοδιοίκησης, η οποία είναι αυτή που έτσι κι αλλιώς εφαρμόζει ουσιαστικά και πρακτικά τις πολιτικές αποφάσεις.
Δεν μπορεί να δίνονται απαντήσεις στις τεράστιες προκλήσεις της μετανάστευσης με λογικές “αποφασίζουμε και διατάζουμε” ή “διαίρει και βασίλευε”.
Η κοινωνική συνοχή, ειρήνη και βιωσιμότητα είναι το ζητούμενο και όχι μια ανύπαρκτη ιδεολογική μάχη χωρίς περιεχόμενο με φανταστικούς εχθρούς και αποδιοπομπαίους τράγους.
Λευτέρης Παπαγιαννάκης, Επικεφαλής Συνηγορίας, Έρευνας και Πολιτικής, SolidarityNow