Της Αντιγόνης Λυμπεράκη, Γενικής Διεθύντριας του SolidarityNow
ΤΑ ΝΕΑ 26-9-2020
Η πλειονότητα των παρεπιδημούντων στην Πλατεία Βικτωρίας είναι νόμιμοι πρόσφυγες. Είναι δηλαδή άνθρωποι που έχουν το νομικό δικαίωμα να ζουν και να εργάζονται στην Ευρώπη. Όμως το νομικό δικαίωμα αυτό παραμένει στα χαρτιά, τη στιγμή που δεν έχουν τις δεξιότητες και την ικανότητα να το εξασκήσουν. Όπως και πριν, λιάζονται εκεί (όποτε δεν βρέχει) και κάποια στιγμή ίσως εξαφανιστούν – μεταλλασσόμενοι σε πρόβλημα άλλων και όχι δικό μας.
Οι προτάσεις της Κομισιόν για την αναθεώρηση της πολιτικής ασύλου δικαιώνουν την πάγια ελληνική θέση: το πρόβλημα των προσφύγων είναι κοινή ευθύνη αλλά και χρέος της Ευρώπης. Είναι πρόβλημα όλων – όχι των άλλων, όπως ήλπιζαν πολλοί. Και έτσι φτάνει, επιτέλους, η ώρα των πολιτικών ένταξης των προσφύγων (και) στην Ελλάδα.
Η ευρωπαϊκή στρατηγική εξαρχής κινείτο σε δύο άξονες: Έλεγχος των εισροών από τη μια πλευρά και κοινωνική ένταξη όσων διαμένουν από την άλλη. Οι ανισορροπίες που δημιούργησε το Δουβλίνο II μετέφεραν όλο το βάρος στις χώρες πρώτης υποδοχής – Ισπανία, Ιταλία, Ελλάδα. Αποτέλεσμα η εσωτερική δημόσια συζήτηση μονοπωλήθηκε από το αίτημα της εξισορρόπησης αυτής της εξόφθαλμης αδικίας. Ο θόρυβος που δημιούργησαν τα απόνερα της διαχείρισης των εισόδων εκτόπισε το πιο ουσιαστικό ζήτημα της κοινωνικής ένταξης.
Οι νέες προτάσεις της Κομισιόν, δικαιώνοντας το αίτημα αλληλεγγύης των χωρών πρώτης υποδοχής, αποκαθιστούν την ισορροπία. Τα φώτα της δημοσιότητας θα περάσουν και στο άλλο σκέλος: τι κάνει η Ευρώπη για όσους είναι ήδη εδώ; Τους δίνει προοπτικές; Τους επιτρέπει να προγραμματίζουν τη ζωή τους – δουλειά, οικογένεια, σχολείο για τα παιδιά, περίθαλψη όταν χρειάζεται; Θέλει μια μόνιμη δηλητηριώδη διαίρεση σε όσους ζουν δίπλα – δίπλα;
Όσο οι προτάσεις της Κομισιόν αποκαθιστούν την αναγκαία αλληλεγγύη μεταξύ κρατών, τότε θα πρέπει να ανοίγει και η συζήτηση στο εσωτερικό. Το πώς η κάθε χώρα φαντάζεται ότι θα εντάξει τους δικούς της πρόσφυγες, σύμφωνα με τις δικές της αξίες και τις δικές της προτεραιότητες. Ο τρόπος υποδοχής των μετοίκων θα είναι καθρέφτης για το πώς οι κοινωνίες θέλουν να βλέπουν τον εαυτό τους.
Στην Ελλάδα δεν θα μπορεί κανείς πια να προσποιείται ότι οι πρόσφυγες είναι πρόβλημα δανεικό – πρόβλημα άλλου και όχι δικό μας. Πρόβλημα της Λέσβου και όχι της Πλατείας Βικτωρίας. Το να προσποιούμαστε ότι οι πρόσφυγες είναι περαστικοί θα αποδειχθεί τελείως ατελέσφορο.
Όταν γίνεται δεκτό το βασικό αίτημα της Ελλάδας ότι η κοινωνική ένταξη των προσφύγων δεν μπορεί να είναι (μόνο) δικό της θέμα αλλά και των άλλων, συνεπάγεται ότι κάποιο τμήμα ένταξης είναι (και) δικό μας. Η Ελλάδα δεν είναι μόνο ο θυρωρός της Ευρώπης, συμμετέχει και εκείνη στην οριζόντια ιδιοκτησία ολόκληρης της ευρωπαϊκής πολυκατοικίας – συμμετέχοντας μαζί με τους λοιπούς ιδιοκτήτες στα κοινόχρηστα αλλά και στις στατικές προσαρμογές.
Το βολικό εύρημα ότι «εμείς απλώς τους καταγράφουμε και τους προωθούμε αλλού» – θα αποδειχθεί φρούδο. Οι Έλληνες και Ελληνίδες πρέπει να παραδεχτούμε ότι θα υπάρχουν κάποιοι πρόσφυγες που θα μείνουν εδώ. Αλλιώς πώς θα ζητάμε από την Κοπεγχάγη, λ.χ αυτά που αρνούνται τα Καμένα Βούρλα; Και μάλιστα όταν χωρίς μετανάστες ο πληθυσμός της Ελλάδας μειώνεται κάθε χρόνο;