Τα επόμενα βήματα για την ομαλή ένταξη των προσφύγων
Το SolidarityNow, στο ευρύτερο πλαίσιο του προγράμματος Στέγασης και παροχής υπηρεσιών σε πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο που υλοποιεί από το 2016, ολοκλήρωσε τον Δεκέμβριο του 2018 την παρέμβασή του στην Τήλο. Η παρέμβαση αυτή περιλάμβανε την ανάπτυξη πιλοτικού προγράμματος στέγασης και κοινωνικής συνύπαρξης, το οποίο και υλοποιήθηκε στο νησί, από το Μάιο του 2016 μέχρι το τέλος του 2018, από το SolidarityNow με την υποστήριξη της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες και τη χρηματοδότηση της ΕΕ.
Στο διάστημα λειτουργίας του προγράμματος, φιλοξενήθηκαν συνολικά 115 πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο. Παράλληλα, και στη διάρκεια της διαμονής τους, στους ωφελούμενους προσφέρθηκε μια σειρά από υπηρεσίες όπως: εκμάθηση ελληνικών, εκπαιδευτικές δραστηριότητες, ψυχοκοινωνική υποστήριξη, συνοδεία για ιατρικές και άλλες υπηρεσίες, διερμηνεία.
Στη δομή αρχικά στεγάστηκαν οικογένειες προσφύγων για το χρονικό διάστημα που απαιτούνταν μέχρι να λάβουν την απόφαση μετεγκατάστασής τους σε άλλη ευρωπαϊκή χώρα, βάσει του προγράμματος μετεγκατάστασης (relocation) της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σε δεύτερη φάση, και μετά την επίσημη ολοκλήρωση του προγράμματος μετεγκατάστασης, στη δομή φιλοξενίας διέμειναν οικογένειες που αιτούνταν άσυλο στην Ελλάδα.
Το πρόγραμμα στέγασης στην Τήλο πέτυχε τους στόχους του που ήταν να παρέχει ασφαλή και αξιοπρεπή στέγη σε ευάλωτες οικογένειες προσφύγων και αιτούντων άσυλο για όσο διάστημα ήταν απαραίτητο, μέχρι είτε να φύγουν από την Ελλάδα είτε να τους χορηγηθεί άσυλο στη χώρα μας.
Παρά τις αντιξοότητες παραμονής σε ένα ακριτικό νησί για τους πληθυσμούς αυτούς, κυρίως σε ό,τι αφορά στην πρόσβαση σε μια περιορισμένη αγορά εργασίας αλλά και στέγασης σε μόνιμες κατοικίες και όχι πλέον σε κοντέινερ, αρκετοί από τους ωφελούμενους έκαναν βήματα ένταξης – εργάστηκαν σε τοπικές επιχειρήσεις κατά τη θερινή περίοδο, έμαθαν ελληνικά, απέκτησαν εισόδημα. Η δυνατότητα όμως αυτή δεν υφίσταται για την πλειοψηφία των ανθρώπων στη διάρκεια του χειμώνα με αποτέλεσμα να μην υπάρχουν ίσες ευκαιρίες ανάπτυξης και ευημερίας για όλους. Ως αποτέλεσμα, οι ίδιοι οι ωφελούμενοι εξέφρασαν την επιθυμία να μεταφερθούν στην ενδοχώρα. Με αυτά τα δεδομένα αλλά και με βάση την πάγια αρχή του SolidarityNow να απαντάμε στις πραγματικές ανάγκες των ευάλωτων ομάδων που υπηρετούμε, το συγκεκριμένο πρόγραμμα ολοκληρώθηκε στο τέλος του 2018.
Γιατί ολοκληρώθηκε το πρόγραμμα στην Τήλο
- Άλλαξαν οι συνθήκες για το προσφυγικό στην Ελλάδα και κατά συνέπεια, οι ανάγκες των ανθρώπων
Έχουμε περάσει στη «μετά το επείγον» φάση, όπου οι ωφελούμενοι του προγράμματος Στέγασης του SolidarityNow διαμένουν πλέον σε ανεξάρτητα διαμερίσματα καθώς προβλέπεται η διαμονή τους για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα στη χώρα μας. Οι άνθρωποι που στεγάζονταν στην Τήλο, άφησαν πίσω τους τα κοντέινερ και μεταφέρθηκαν σε διαμερίσματα της οργάνωσης στην Αττική. Γιατί στόχος μας είναι να μη δημιουργήσουμε ωφελούμενους «δύο ταχυτήτων»: εκείνους που διαμένουν σε προσωρινές δομές (κοντέινερ) και σε εκείνους που διαμένουν στην ηπειρωτική Ελλάδα, σε αυτόνομα διαμερίσματα. Στην κοινή προσπάθειά μας με την Τοπική Αυτοδιοίκηση της Τήλου να βρεθούν διαμερίσματα/κατοικίες για να στεγάσουν τους πρόσφυγες, δε βρέθηκε λύση. Σταθερός προσανατολισμός της οργάνωσης είναι να προσφέρει όσο το δυνατόν καλύτερες συνθήκες διαβίωσης και ζωής σε όλους τους ωφελούμενους, χωρίς καμία διάκριση και εξαίρεση. Να προσφέρει ίσες ευκαιρίες ανάπτυξης για όλους αλλά και υπηρεσίες που να ανταποκρίνονται στις δικές τους κάθε φορά ανάγκες.
- Οι ευκαιρίες ένταξης είναι μεγαλύτερες στον αστικό ιστό
Στα μεγάλα αστικά κέντρα, όπως η Αθήνα, η Θεσσαλονίκη και τα Ιωάννινα, η οργάνωση υλοποιεί μια σειρά από δράσεις που διευκολύνουν τις διαδικασίες κοινωνικής ένταξης και ομαλής ενσωμάτωσης των ανθρώπων. Οι δράσεις αυτές απευθύνονται σε ενήλικες και παιδιά και περιλαμβάνουν ευκαιρίες κοινωνικοποίησης, ψυχαγωγίας, οφέλη από την Υπηρεσία Απασχολησιμότητας της οργάνωσης μέσω των Κέντρων Αλληλεγγύης και διασύνδεσης των ανθρώπων με την αγορά εργασίας. Το βέβαιο είναι ότι δεν μπορούμε να επιβάλλουμε στους ανθρώπους τη δική μας θέληση και επιθυμία. Οι άνθρωποι επιλέγουν για τους ίδιους και την οικογένειά τους να φύγουν από το νησί και να ζήσουν σε έναν τόπο που θα τους προσφέρει περισσότερες ευκαιρίες εργασίας για τους ίδιους, εκπαίδευσης για τα παιδιά τους και θα τους φέρει πιο κοντά στις επιθυμίες τους για τη νέα τους ζωή.
- Το πρόγραμμα στέγασης σε ένα ακριτικό νησί είναι περισσότερο δαπανηρό
Συγκριτικά με το αντίστοιχο πρόγραμμα Στέγασης στην ηπειρωτική χώρα: Ένας διερμηνέας αντιστοιχεί σε 80 άτομα στο πρόγραμμα στέγασης στην Αθήνα. Αντίστοιχα στην Τήλο, ένας διερμηνέας, ένας κοινωνικός λειτουργός κλπ. αντιστοιχούν σε 20-25 άτομα. Επιπλέον, το κόστος τροφοδοσίας είναι σημαντικά υψηλότερο σε σχέση με την ηπειρωτική χώρα, και σε πολλά είδη σχεδόν διπλάσιο. Ένας πληθυσμός που λαμβάνει τα ελάχιστα προς επιβίωση δεν μπορεί δυστυχώς να καλύψει τα μεγάλα αυτά κόστη διαβίωσης σε ένα ακριτικό νησί.
Τέλος, δεδομένου ότι όλες οι δημόσιες υπηρεσίες και τα νοσοκομεία βρίσκονται στη Ρόδο, οι δαπάνες μετακίνησης είναι ένα ακόμα έξοδο που χρειάζεται να καλυφθεί εκ μέρους των προσφύγων για να μπορέσουν να ανταπεξέλθουν στην κάλυψη των βασικών ιατροφαρμακευτικών και λοιπών αναγκών τους. Δεδομένου ότι από το 2018 και έπειτα το πρόγραμμα πλέον δεν απευθύνεται σε πληθυσμό που θα διαμείνει προσωρινά στο νησί, οι δαπάνες αυτές βαρύνουν δυσανάλογα την τσέπη των ανθρώπων που προσπαθούν ακόμα να χτίσουν στη χώρα μας μια νέα ζωή.